Wapnowanie – definicja
Nawożenie gleby związkami wapnia w celu jej odkwaszenia. Poprawia to jej własności fizykochemiczne i chemiczne oraz wzmacnia biologiczną aktywność.
Jeżeli zauważyłeś lub masz problem z:
- zakwaszeniem gleby (niskie pH)
- brakiem odpowiedniej struktury gleby
- zachwianiem stosunków powietrzno-wodnych (tzn. warunki beztlenowe, podeszwa płużna)
- niedoborami makroelementów magnezu, potasu (zjawisko szybkiego wymywania)
- niedoborami mikroelementów np. boru, molibdenu, miedzi, cynku (zjawisko blokowania miroelementów)
ZACZNIJ OD WAPNA!!!
Przyczyny zakwaszenia gleb
Straty wapnia:
- kwaśne deszcze,
- zużycie wapnia podczas wzrostu roślin,
- straty wapnia wskutek nawożenia mineralnego,
- wymywanie wapnia przez wodę,
Gleby kwaśne i bardzo kwaśne zajmują ok. 60 % powierzchni kraju, lekko kwaśne ok. 5%
Naturalne przyczyny zakwaszenia gleb
- pochodzenie gleb,
- warunki klimatyczne,
- procesy biologiczne zachodzące w strefie korzeniowej roślin,
- mineralizacja,
- aktywność mikrobiologiczna,
Antropologiczne przyczyny zakwaszenia gleb
- emisja tlenku siarki,
- emisja tlenku azotu,
- emisja kwasotwórczych zanieczyszczeń atmosfery,
- stosowanie nawozów azotowych,
- stosowanie innych nawozów zakwaszających.
Cele wapnowania gleb
Głównym celem wapnowania jest odkwaszenie gleby, co wpływa na jej urodzajność poprzez:
- poprawę właściwości fizyko-chemicznych i biologicznych,
- zwiększenie przyswajalności fosforu, potasu i magnezu,
- poprawę przyswajalności mikroelementów przez rośliny,
- zmniejszenie toksycznego działania glinu i manganu,
- ograniczenie dostępności dla metali ciężkich,
- dodatni wpływ na procesy rozkładu substancji organicznej,
- wspomaganie nawożenia organicznego i mineralnego,
- polepszenie jakości płodów rolnych.
| Ocena potrzeb wapnowania | Kategoria agronomiczna gleb | |||
|---|---|---|---|---|
| Bardzo lekkie | Lekkie | Średnie | Ciężkie | |
| Konieczne | do 4,0 | do 4,5 | do 5,0 | do 5.5 |
| Potrzebne | 4,1-4,5 | 4,6-5,0 | 5,1-5,5 | 5,6-6,0 |
| Wskazane | 4,6-5,0 | 5,1-5,5 | 5,6-6,0 | 6,1-6,5 |
| Ograniczone* | 5,1-5,5 | 5,6-6,0 | 6,1-6,5 | 6,6-7,0 |
| Zbędne | od 5,6 | od 6,1 | od 6,6 | od 7,1 |
*optymalny zakres odczynu dla danej kategorii agronomicznej gleby
| Kategoria agronomiczna gleby | Ocena potrzeb wapnowania | |||
|---|---|---|---|---|
| Konieczne | Potrzebne | Wskazane | Ograniczone | |
| Bardzo lekkie | 3,0 | 2,0 | 1,0 | - |
| Lekkie | 3,5* | 2,5* | 1,5 | - |
| Średnie | 4,5* | 3,0 | 1,7 | 1,0 |
| Ciężkie | 6,0* | 3,0 | 2,0 | 1,0 |
*dawki nawozów tlenkowych rozłożyć na kilka lat
Wapnowanie należy wykonywać co najmniej na 2-3 tygodnie przed zastosowaniem innych nawozów.
Ze względów organizacyjnych i technicznych najkorzystniejszym terminem wapnowania jest okres pożniwny (na ściernisko).
Rodzaje wapna ze względu na pochodzenie ( twardość skały ).
Kreda nawozowa
Jest to bez wątpienia najlepszy nawóz wapniowy. Kreda nawozowa jest najmłodszym rodzajem wapnia. Ma bardzo rozdrobnioną strukturę. Obecnie nie ma na rynku innego nawozu wapniowego o tak doskonałych cechach. Zawiera od 94-98 CaCO3 co stanowi w przeliczeniu średnio 45 % CaO. Wiek skały ma bezpośredni wpływ na jej reaktywność ( przyswajalność ). Reaktywność kredy wynosi ok. 98 %
Właściwości te gwarantują:
- Wysoką efektywność nawozu w bardzo krótkim czasie bez niebezpieczeństwa przewapnowania gleb
- Uzyskanie odpowiedniego odczynu gleby, pozwalające na efektywniejsze wykorzystanie przez rośliny
pierwiastków zawartych w glebie, wymagających odczynu słabo kwaśnego lub obojętnego, takich jak azot, fosfor, potas, magnez i liczne mikroelementy. W znacznym stopniu zmniejsza to nakłady na nawożenie mineralne. - Możliwość stosowania nawozu na każdej glebie
- Możliwość stosowania nawozu w dowolnym momencie zabiegów – również pogłównie
Węglan wapnia
Jest nawozem naturalnym powstałym w wyniku zmielenia wapienia jurajskiego. Jest to twór nieco starszy od kredy ale młodszy od dolomitu. Zawiera około 50 % CaO. Jego reaktywność wynosi ok. 50-70 %. Wyjątek stanowią węglany wapnia w formie pylistej, których reaktywność może sięgać 98%. Jest to najczęściej stosowany rodzaj wapna w rolnictwie.
Dolomity
Są najstarszym nawozem wapniowym stosowanym w rolnictwie. Dolomity ze względu na wysoka zawartość magnezu często nazywane są wapnem magnezowym. Zawierają średnio ok. 30 % CaO i ok. 15 % MgO. Reaktywność dolomitów wynosi około 30-40 %. Dolomity w formie pylistej wykazują reaktywność 75%. Sa najtańszą formą wzbogacenia gleby w magnez.
Przyswajalność ( reaktywność )
W przypadku nawozów węglanowych warto także zwrócić uwagę na reaktywność, jeśli jest ona podana przez producenta, bowiem nie jest to parametr obligatoryjny. Zróżnicowanie nawozów pod względem reaktywności jest duże i wynosi od 30 do 99% . Reaktywność wzrasta na ogół wraz z rozdrobnieniem wapna ale zależy również (jak widać w punkcie omówionym powyżej) od wieku skały. Im młodsza skała tym lepsza reaktywność.
